ในเพศหญิงมีโอกาสเกิดอารมณ์ผิดปกติได้มากกว่าเพศชายประมาณ 2 เท่า ส่วนหนึ่งเป็นเพราะปัจจัยทางชีวภาพทางด้านฮอร์โมนซึ่งสัมพันธ์กับรอบเดือน ซึ่งฮอร์โมนเพศหญิงตัวสําคัญ ได้แก่ estrogen และ progesterone ต่างมีผลต่ออารมณ์ได้ในหลายรูปแบบ โดย estrogen มีฤทธิ์กระตุ้นการทํางานของสารสื่อประสาทชนิดต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับอารมณ์ ในขณะที่ progesterone จะออกฤทธิ์ต่ออารมณ์แบบไม่ตรงไปตรงมา

ในช่วงนั้นของรอบเดือน นอกจากผู้หญิงจะมีอาการไม่สบายตัวแล้ว อาจมีอาการไม่สบายใจอย่างไม่ทราบสาเหตุ บางคนอ่อนไหวง่าย ร้องไห้ง่าย บางคนหงุดหงิดง่าย บางคนมีอารมณ์เศร้าหดหู่ ซึ่งอาจทำให้มีปัญหาความสัมพันธ์หรือเผลอบอกเลิกคนที่คบหาดูใจด้วยอารมณ์เฉพาะในช่วงนั้นโดยไม่สมเหตุสมผล และเมื่อประจำเดือนมา อารมณ์มักจะกลับเป็นปกติ โดยอาการเหล่านี้ ศัพท์ทางการแพทย์เรียกว่า PMS (premenstrual syndrome) และหากอาการทางอารมณ์เป็นรุนแรงจะเรียกว่า PMDD (premenstrual dysphoric disorder) ซึ่ง PMDD สามารถพบได้ราว 3-9% ของผู้หญิงที่กำลังมีประจำเดือน

การรักษา PMDD จะใช้ยากลุ่ม SSRIs ที่ออกฤทธิ์ต่อระบบสาร serotonin ช่วยทำให้อารมณ์คงที่ตลอดรอบเดือน ร่วมกับการมีกิจกรรมที่ใช้แรงกาย การฝึกผ่อนคลาย ก็จะทำให้อารมณ์ที่ผิดปกติในวันนั้นของรอบเดือนกลับมาสดใสร่าเริงเหมือนเดิมได้

รศ.นพ.ธีรยุทธ รุ่งนิรันดร